سیر تاریخی شناخت سور و آیات مکی و مدنی

به علت نقش آفرین بودن اطلاع از مکی یا مدنی بودن آیات و سور در مباحث قرآنی، تلاش برای شناخت و شناساندن آیات و سور مکی و مدنی در گذر دوره های مختلف از صدر اسلام تاکنون به اشکال گوناگون شکل گرفته است.در آغاز از صحابه رسول خدا(ص) در این باره سؤال می شد و در دوره بعد سخن صحابه و نیز تابعین در قالب روایاتی چون روایات قاعده گون در باب مکی و مدنی، روایات مختص به معرفی مکی و مدنی، روایات ترتیب نزول و اسباب نزول نقل گردید و حجت دانسته شد. از زمان صحابه و تابعین تا دو سده اخیر تلاش در جهت شناخت مکی و مدنی در سه محور صورت گرفته: الف) تلاش بر محور روایت های رسیده. نتیجه اهتمام به روایات که بیشترین و رایج ترین عملکرد بود به استثناء کردن انبوهی از آیات از سور و نیز قائل شدن به تعدد نزول و یا به نزول در بین راه مکه و مدنی در هنگام متعارض دیدن روایات انجامید. ب) تلاش برای ارائه قاعده برای شناخت. حاصل این تلاش ارائه شدن تعداد انگشت شمار و محدودی قاهده مرتبط به موضوعات آیات مکی و مدنی است. ج) تلاش بر محور موضوع و محتوا که غالبا با توجه به موضوع مطرح شده در روایات اسباب نزول و نه مستقلا با تدبر در محتوای آیات صورت می گرفت. بعد از آن در دو سده اخیر اهتمامی جدید در شناخت مکی و مدنی رخ نمود و اندیشمندان با روش هایی نو از جمله بر مبنای اطلاعات آماری مربوط به آیات و سور،  و یا اسلوب بیان و آهنگ و طول آیات و مستقلا محتوای آنها درصدد شناخت آیات و سور مکی و مدنی برآمدند و در برخورد به روایات به حل رفع تعارض روایات بدون قائل شدن به تکرار نزول و استثناء آیات از سور و ... موفق شدند.    در مجموع و در راه یافتن روشی مناسب با ضریب خطای پایین شایسته است به مجموعه ای از شاخص ها و نشانه ها توجه کرد و مجموعه آنها را در کنار هم آورده و نتیجه گیری نمود.